โครงการสมบัติร่วม

“Commons มีการเรียกหลายรูปแบบ แต่ถ้าเราใช้ ‘กรรมสิทธิ์ร่วม’ จะหมายถึงที่ส่วนร่วม ทั้งนี้ในความเข้าใจทั่วไปจะเข้าใจว่าป่าชุมชนเป็นสิ่งที่มีอยู่แล้ว เป็นป่าที่ใช้ประโยชน์ร่วมกัน

เป็นป่าศักดิ์สิทธิ์ (หรือภาษาเหนือเรียกว่าที่หน้าหมู่) เป็นของส่วนรวมมีทั้งที่มีอยู่เดิม และมีทั้งที่เกิดขึ้นมาใหม่ ป่าที่ร่วมกันใหม่ ป่าที่ใช้ประโยชน์ร่วมกัน เกิดจากคนภายนอกมาบุกรุกที่ที่ชาวบ้านใช้ประโยชน์อยู่เดิม อาจจะไม่มีลักษณะเป็นทางการ พอมีการบุกรุก ชาวบ้านจึงมาปกป้อง และกลายเป็นความเข้าใจในการรักษาพื้นที่ร่วมกัน ความเป็นส่วนร่วมนั้นเป็นความหมายเรื่อง’สิทธิ’ ไม่ใช้แค่เรื่องพื้นที่หรือสิ่งของ แต่เป็นเรื่อง ‘สิทธิ์ส่วนรวม’ ทำให้เราเข้าใจและนำมาสู่เรื่อง ‘สิทธิชุมชน’ การใช้ ‘กรรมสิทธิ์ร่วม’ เป็นการใช้ในรูปธรรมแบบใดแบบหนึ่ง แต่เมื่อเอามาบูรณาการเราจะได้ความคิดเรื่องสิทธิชุมชน”

“Commons เป็นคตินิยมเเห่งความเมตตาคือการคิดถึงผู้อื่นไม่ใช่เเค่ผู้คนเเต่รวมไปถึงสิ่งมีชีวิตต่างๆไม่ว่าจะเป็นสัตว์พืชหรือต้นไม้ถ้าเราพูดถึงระบบปกครองของ Commons เราคงนึกถึงผู้คนในพื้นที่หนึ่งเเต่มันไม่ใช่เเค่นั้นมันคือการมีหลักการของความเมตตาเเละการแบ่งปันที่สามารถทำให้สมาชิกทำงานร่วมกันโดยไม่เบียดเบียนสิ่งมีชีวิตอื่นๆไม่เอาเปรียบเเละไม่ครอบครองอย่างเด็ดขาด”

“Commons จึงเป็นพื้นที่สาธารณะที่เกี่ยวกับวิถีชีวิตร่วมของผู้คนในเชิงวัฒนธรรมสถาบันสังคมเศษฐกิจเเละสิ่งเเวดล้อมโดยปกติเเล้ว commons สามารถเเบ่งได้เป็นสองประเภทหลัก ๆ คือ หนึ่ง commons ที่เกิดจากวัฒนธรรมการใช้ชีวิตของชุมชนและการจัดสรรทรัพยากรธรรมชาติ อย่างที่สอง คือ commons ที่เกิดจากการตลาดทางเลือก เช่น ตลาดสีเขียวตลาดออร์แกนิคหรือตลาดชุมชน หากมองในเชิงมิติของสังคมและวัฒนธรรม commons เป็นพื้นที่ส่วนร่วมที่ทุกคนสามารถมาสร้างผลผลิตเเละใช้ร่วมกันซึ่งเป็นการปฏิบัติร่วมกันผ่านประสบการณ์ ส่วนในมิติของเศรษฐกิจ commons คือการเเลกเปลี่ยนเเละการค้ารูปแบบใหม่ที่ต่างจากระบบทุนนิยม และส่วนในมิติของการเมืองนั้น commons คือหนทางที่นำผู้คนมาตั้งการจัดการอย่างเสมอภาคด้วยความสมัครใจเพื่อต่อรองกับภาครัฐและระบบทุนนิยม แต่สิ่งสำคัญของ commons ทั้งที่จับต้องเเละไม่สามารถจับต้องได้นั้นคือพื้นฐานในการเเบ่งบันวัฒนธรรมการใช้ชีวิตของผู้คน”

“Commons ถือว่า เป็นพื้นที่ที่ผู้คนเข้าถึงสิทธิในการทำกินโดยตรงตัวอย่างที่เห็นได้ชัดในชนบท เช่น ป่าชุมชนป่าต้นน้ำการอนุรักษ์น้ำหรือทรัพยากรทางธรรมชาติที่ปลุกความรู้สึกร่วมในการอนุรักษ์ทรัพยากรภายใต้ข้อตกลงในการใช้ทรัพยากรนี้ร่วมกันในขณะที่commons ในเมืองมีการคงอยู่ที่ฝังอยู่ในหลายระดับซึ้งด้วยความซับซ้อนและหลากหลายทางโครงสร้างสังคมทำให้การตีความ commons สำหรับคนเมืองเป็นความหมายที่จับต้องได้ยาก”

“สมบัติร่วม หรือ commons เป็นเหมือนไสต์ลการจัดการที่สนับสนุนระบบโครงสร้างการจัดการด้วยตนเองเช่นการเข้าถึงสิทธิพื้นที่ทำกินเเละทรัพยาการทางธรรมชาติภายในชุมชนเพื่อให้คนในชุมชนสามารถใช้รักษาเเละพัฒนาทรัพยาการเหล่านี้อย่างเสมอภาคโดยปราศจากความขัดเเย้งของสิทธิส่วนบุคคล”

“Commons เป็นหลักการเเบ่งปันในมิติที่หลากหลายพื้นที่สามารถเป็นของบุคคลหรือเป็นของกลุ่มได้การตกลงของกลุ่มต้องเกิดจากสมาชิกภายในและสมาชิกมีการพบปะเเละทำงานร่วมกันอย่างสม่ำเสมอ”

“Commons คือ พื้นที่สร้างสรรค์สำหรับความรู้เพื่อเด็ก, ครอบครัว, เเละชุมชน Commons ควรเปิดพื้นที่เปิดสำหรับการเเบ่งปัน พัฒนา เพื่อคงไว้ซึ้งวิธีชีวิตเเละการเสริมสร้างทักษะสำหรับเด็ก”